Konut Haberleri
17 Eki 2015 09:59 Son Güncelleme: 10 Oca 2019 03:35

Kredi çekecekler dikkat! Bankalardan yeni yöntem

Kârını artırmak isteyen bazı bankalar müşterinin parasını ‘vadesiz’ olarak tutmanın yollarını arıyor. Bunun için en çok kullanılan yöntem repo. Bir yöntem ise çıkan krediyi müşteriye geç vermek...

Kredi çekecekler dikkat! Bankalardan yeni yöntem
Kâr marjları düşen bankalar paradan para kazanmanın yolunu arıyor.
Yıl sonu yaklaştıkça kârlılık hedeflerini tutturmak için personeline yeni ara hedefler veren bankalar, şubelerine vadesiz mevduat toplama talimatı veriyor.
Vadesiz mevduat, halk arasında repo diye tabir edilen, günlük (gecelik - overnight) faizde tutulan para.
Yıl sonuna doğru vadesiz mevduat yarışına giren bankalar, vadesiz mevduatını şubelerine getiren müşterileri paralarını gecelik faizde tutmaya yönlendiriliyor. Parasının gecelik faizde hafta sonu da tutulduğunu düşünen vatandaş yanılıyor. Çünkü sektörde bankaların büyük çoğunluğu vadesiz mevduatı hafta sonu repoda tutarak vadesiz mevduat sahibine kazanç sağlamıyor. Öncelikle bunun olabilmesi için müşterinin yasal olarak bankaya repo için onay (talimat) vermesi gerekiyor.
Bu yasal onaydan haberi olmayan banka müşterileri, paralarını bankanın kullanımına bırakıyorlar.
Bankalar vadesiz mevduat yönlendirdikleri mevduat sahiplerinin paralarını hafta sonlarında kendi iç piyasaları olan interbankta (bankalararası para piyasası) veya Merkez Bankası’nda (MB) tutarak müşterinin parasından para kazanıyorlar.

Sektörde vadesiz mevduat yaratmanın başka yollarını olduğunu da anlatan bir bankacı, vadeli mevduatı sahibi müşterilerin de  yanlış yönlendirildiğini ifade etti. Vadesiz mevduat hedefi verilen banka personelinin vadeli mevduat dönüşlerini genelde haftanın sonu, cumaya denk getirdiğini belirten bankacı, müşteriye “Bugün bağlarsam (cuma) faiz oranı yüzde 10, pazartesi bağlarsam yüzde 11. Pazartesi bağlayalım” diyerek yanlış yönlendirdiğini söyledi.
O an bankacının önerisini oran yüksekliği nedeniyle kârlı bir öneri olarak algılayan müşteri mevduatını boşta tutarak bankanın kullanımına sunuyor.
Bankacı bankaların vadesiz mevduat yaratma yollarından birinin de kredi kullanımı olduğunu anlattı. Kredi kullandırılan müşteriye ‘Şimdi elimizde para yok. İki gün sonra gel’ dendiğini ifade eden bankacı, bankanın parayı (krediyi) vadesizde tuttuğunu söyledi.

Bankacılardan öğrendiğimize göre bazı bankalar şubelerine vadesiz toplama hedefi veriyor. Hedef şube küçük ise 2 milyon, büyük ise 8 milyon TL. 8 milyon TL’lik vadesiz mevduattın % 10 faizden getirisi 1863 lira. Sermaye Piyasası Kurumu (SPK) 2002’deki düzenleme ile aracı kurumlara hafta sonu vatandaşın parasını repoya yatırma zorunluluğu getirmişti. Banka müşterileri kendileri de internet bankaclığından repo işlemleri yapabilirler. Ancak pek çok müşteri bundan haberli olmadığı için parasını boşta tutuyor ve bankaları tarafından uyarılmıyor.

Repo, kısa vadeli getiri hedefleyen yatırım aracıdır. Finansal bir kurumun (genellikle bankalar) kurumsal veya bireysel yatırımcıya hazine bonosu, devlet tahvili gibi hareketsiz getirili bir menkul kıymeti satması ve bu menkul kıymeti önceden belirlenen bir fiyattan ileri bir tarihte geri satın almak üzere anlaşma yapmasına dayanıyor.

Genellikle reponun tam anlamını bilmeyen yatırımcılar repoyu kısa süreli mevduat faizi olarak algılar.
Merkez Bankası denetimindeki interbank’ta (bankalararası para piyasası) bankalar ve repo yetkisi olan aracı kurumlar ellerindeki fonu ters repo yaparak değerlendirebilirler. İnterbankta en fazla kullanılan repo türü overnight (gecelik) repodur. Gecelik oranlar gelen arz-talebe göre günlük olarak değişir.