51 milyar dolarlık emlak devi sıfırı tüketti

Yıllardır Çin'in emlak piyasasını sarsan büyük bir krizle boğuşan emlak devi Evergrande'nin Hong Kong borsasından çıkartılmasıyla bir dönem resmen kapanmış oldu.

Bir zamanlar Pekin'in ekonomik yükselişinin simgesi olan ve daha sonra ülkenin emlak krizinin sembolü haline gelen emlak geliştiricisinin yükselişi ve düşüşü, dünyanın en büyük ikinci ekonomisi için de ciddi mesajlar veriyor.

2009 yılında borsada listelenmeye başlayan Evergrande, o dönemde Çin'in en popüler hisse senetlerinden biri haline gelmiş ve şirketin piyasa değeri 2017 yılında 51 milyar dolara ulaşmıştı. Sonraki yıllarda gerçekleşen büyük batışın ardından Ocak 2024'te tasfiye emri aldığı için askıya alınan hissenin piyasa değeri o dönemde 280 milyon dolara kadar düşmüştü.

Bir zamanlar Çin'in en büyük gayrimenkul geliştiricisi olan Evergrande şimdilerde ise artık 300 milyar dolardan fazla borçla dünyanın en borçlu gayrimenkul geliştiricisi konumunda. Ayrıca şirketin temerrüdü ülkenin ekonomik büyümesine de darbe vurmuş durumda.

BİR DEVİN ÇÖKÜŞÜ...
Peki bir zamanlar Asya'nın en büyük müteahhitlik şirketi olan Evergrande neden çöktü?

Evergrande'nin çöküşünün arkasında temel olarak aşırı borçlanma ve agresif büyüme stratejileri bulunuyor.

2021 yılında Çin hükümetinin uygulamaya koyduğu "üç kırmızı çizgi" politikası, inşaat şirketlerinin borçlanmalarını sınırlamayı hedefledi. Evergrande bu yeni düzenlemelere uyamayarak büyük bir likidite krizi yaşadı. Şirketin devasa borç yükü 300 milyar doları aştı ve borçlarını ödeyemediği için iflas sürecine girdi.

EMLAK SEKTÖRÜNÜ VE ÇİN EKONOMİSİNİ VURDU
Bu gelişme, emlak sektörünü saran geniş çaplı bir krizle sonuçlandı ve Çin ekonomisinde uzun süreli bir durgunluğu tetikledi. Bu kriz dördüncü yılına girerken Çin'in gayrimenkul piyasasını vurmaya da devam ediyor.

Evergrande’nin iflası sonrasında şirketin yüzlerce tamamlanmamış projesi, bankaların ve binlerce konut sahibinin büyük bir belirsizlik içinde kalmasına neden oldu. Sonrasında şirket, geçtiğimiz dört yıl boyunca 1,2 milyon konut teslim etti ve satılan konutların yüzde 95’inin tamamlandığı bildirildi. Yine de, büyük bir borç yükü ve çoğunlukla Çin anakarasında bulunan varlıkların tasfiyesi, yurtdışındaki alacaklılar için belirsizliği sürdürüyor.

ABD'li iş dünyası kanalı CNBC'nin bağımsız ekonomist Andy Xie'den aktardığına göre, Çin'in emlak balonu 2021'de zirveye ulaşırken o zamandan bu yana bir deflasyon sürecinin içinde bulunuyor. Xie, yeni konut satışlarının son dört yılda yarı yarıya düştüğünü ve küçük şehirlerdeki fiyatların yarı yarıya düştüğünü, birinci kademe şehirlerin merkezlerinde ise yüzde 30'a varan düşüşler yaşandığını vurguluyor.

KKR Greater China Başekonomisti Changchun Hua ise, emlak sektöründeki düzelmenin zaman alacağını ancak 2025 yılı itibarıyla Çin'in Gayri Safi Yurtiçi Hasılası (GSYH) üzerinde etkisinin azalacağı tahmininde bulunuyor. Hua'ya göre 2025’te bu etki yalnızca yüzde 1,5 seviyelerine gerileyebilir.

HÜKÜMET ÖNLEM ALACAK
Öte yandan Çin Başbakanı Li Qiang, geçen hafta yaptığı bir toplantıda, gayrimenkul piyasasını dengelemek ve piyasa beklentilerini stabilize etmek için daha etkili önlemler alınması gerektiğini ifade etti.

Çin hükümeti, sektörü desteklemek amacıyla konut alımını teşvik etmek için bazı adımlar atıyor. Pazartesi günü, Şangay yönetimi, şehir dışındaki bölgelerdeki ailelerin sınırsız sayıda konut almasına olanak sağlayacak önlemler açıkladı.