Konut piyasasında kafa karıştıran çelişki

Va­de sı­nır­lan­dır­ma­sı tü­ke­ti­ci­yi ye­ni fi­nans­man yön­tem­le­ri bul­ma­ya it­ti. Yük­sek fa­iz dö­ne­min­de ban­ka­lar­dan kre­di al­mak­ta zor­la­nan va­tan­daş ça­re­yi fi­nan­sal cam­baz­lık yap­mak­ta bul­du. Kı­sa va­de­li bor­cu olan ve borç­la­rı­nı uzun va­de­ye yay­mak is­te­yen va­tan­daş en uzun va­de se­çe­ne­ği su­nu­lan ko­nut kre­di­si­ne yö­nel­di. Bu­nun için de ka­yın­va­li­de, am­ca, da­yı, bal­dız gi­bi gü­ve­ne­bi­le­ce­ği ak­ra­ba­la­ra ev sa­tı­şı ya­pıl­dı.

Ge­rek­çe­ler iyi in­ce­len­me­li
Ko­nu ile il­gi­li gö­rüş­le­ri­ne baş­vur­du­ğu­muz Eko­no­mist Uğur Ci­ve­lek ko­nut sa­tış­la­rı dü­şer­ken ko­nut kre­di­le­rin­de­ki ar­tı­şın alı­şı­lan bir du­rum ol­ma­dı­ğı­nı öy­le­di.

Bugün gazetesinden Emine Açar'ın haberine göre, bu­nun bir­kaç ne­de­ni ola­bi­le­ce­ği­ne vur­gu ya­pan Ci­ve­lek, “Na­kit ih­ti­ya­cı bu du­ru­mun ba­şın­da ge­li­yor. Hül­le yo­luy­la en son de­ğer üze­rin­den ko­nut sa­tı­şı gü­ven du­yu­lan bir ki­şi­ye sa­tıl­mış gi­bi gös­te­ri­le­bi­li­yor. Bu du­ru­mun ör­nek­le­ri­ne son dö­nem­de rast­la­mak müm­kün. Yi­ne de­ğer ar­tı­şın­dan kay­nak­la­nan sa­tış­lar da kâr re­ali­zas­yo­nuy­la ola­bi­lir. An­cak Tür­ki­ye ge­ne­lin­de ko­nut fi­yat­la­rı son 5 ay­da cid­di bir ar­tış gös­ter­me­di­” bil­gi­si­ni ver­di.

15 mil­yar­lık kre­di çe­kil­di
Yük­sek fai­ze ve dü­şük ko­nut sa­tı­şı­na rağ­men ko­nut kre­di­si için ban­ka­ya baş­vu­ran tü­ke­ti­ci 5 ay­da ban­ka­lar­dan tam 15 mil­yar 564 mil­yon 160 bin li­ra ko­nut kre­di­si çek­ti. Ay­nı sü­re için­de Tür­ki­ye ge­ne­lin­de sa­tı­lan top­lam ko­nut sa­yı­sı ise 341 bin 463 ol­du. Bir ön­ce­ki yı­lın ilk 5 ayın­da ise 369 bin 300 adet ko­nut sa­tı­şı­na kar­şı­lık ban­ka­lar­dan çe­ki­len ko­nut kre­di­si tu­ta­rı 11 mil­yar 256 mil­yon 496 bin li­ra ola­rak ka­yıt­la­ra geç­ti.

104 bin kişi kredi çekti
Kredi miktarı artarken kredi çeken kişi sayısı ise azaldı. Ge­çen yı­lın ilk 4 ayı­nda 156 bin 352 ki­şi ko­nut kre­di­si kul­la­nır­ken bu yı­l ban­ka­la­rın ka­pı­sı­nı 104 bin 17 ki­şi­ çaldı. Kü­mü­lâ­tif ola­rak çe­ki­len top­lam ko­nut kre­di­le­ri de yüzde 15 artarak 113 mil­yar 631 mil­yon 878 bin li­ra ol­du.

Borç 180 aya uza­dı
Çe­ki­len kre­di­le­rin va­de ya­pı­sın­dan da uzun va­de­li fi­nans­man ih­ti­ya­cı ve yük­sek fai­zin et­ki­le­ri his­se­dil­di. 1 yı­la ka­dar olan ko­nut kre­di­si ora­nı yüz­de 16,12, 13-36 ay va­de­li ko­nut kre­di­si yüz­de 7,50 aza­lır­ken, 61-120 ay va­de ya­pı­sın­da çe­ki­len ko­nut kre­di­si ora­nı yüz­de 21,60, 121-180 ay va­de­li ko­nut kre­di­si ora­nı ise yüz­de 25,75 art­tı. İlk 5 ay­da çe­ki­len kre­di­le­rin yüz­de 78,31’i­ni 61-180 ay va­de ara­lı­ğın­da kul­lan­dı­rı­lan kre­di­ler oluş­tur­du.

Vade kısıtlaması etkili
Bankalar Birliği’nin kredilerde vade yapısını sınırlaması da güçlü nedenler arasında sıralandı. Ekonomist Erhan Arslanoğlu, kısa vadeli borç sarmalından kurtulmak isteyen tüketicinin çareyi uzun vadeli konut kredisinde bulduğuna dikkat çekti.